Μετά τη [γαλλορωσική] συνθήκη του Τίλσιτ [1807], ο Ναπολέοντας είπε στο γραμματέα του, Μ. De Meneval, να του φέρει το μεγαλύτερο χάρτη της Ευρώπης. Σε τεταμένες και πολύωρες συζητήσεις, ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος είχε επιμείνει ότι η απόκτηση της Κωνσταντινούπολης ήταν απόλυτη αναγκαιότητα για τη Ρω­σία. Καμιά τιμή δεν ήταν αρκετά υψηλή, κανένας όρος αρκετά βαρύς ώστε ο Ρώσος τσάρος να μην τον είχε αποδεχτεί ευχαρίστως προκειμένου να αποκτήσει αυτή την πόλη. Αμίλητος, ο Ναπολέοντας έμεινε για ώρα με τα μάτια καρφωμένα πάνω σ' αυτή την ήπειρο που τώρα στο απόγειο της δύναμης του, διαφέντευε. Μετά από λίγη ώρα, με λαχτάρα, αναφώνησε: «Την Κωνσταντινούπολη! Την Κωνσταντινούπολη! Ποτέ! Είναι η  αυτοκράτειρα του κόσμου!»

Η  ΖΩΝΗ  ΤΩΝ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΝ   ΤΟΥ   ΚΟΣΜΟΥ

 Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας βρίσκεται 41° βόρεια του Ισημερινού και 28° 59' ανατολικά του Γκρίνουιτς. Είναι αξιο­πρόσεκτο το ότι τόσο πολλές πόλεις εξέ­χουσας σημασίας βρίσκονται πάνω στον ίδιο μεγάλο παράλληλο. Η στενή αυτή ζώνη, που δεν ξεπερνά καλά καλά τα 145 χιλιόμετρα σε πλάτος και που αγκαλιάζει τον πλανήτη μεταξύ 40° 20' και 41° 50' βόρειου πλάτους, περιλαμβάνει την Κωνσταντινούπολη, τη Ρώμη, την Αιώνια Πόλη τη Μαδρίτη, πολιτική και πνευματική πρωτεύουσα της Ισπανίας και, από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τις δύο απαράμιλλες μητροπόλεις του Δυτικού Ημισφαιρίου, τη Νέα Υόρκη και το Σικάγο. Αν κάποιος ξεκινούσε από την Πλατεία Δικαστηρίου στο Σικάγο  και προχωρούσε όλο ανατολικά, θα ανηφόριζε τις πλαγιές του Παλατινού Λόφου της Ρώμης. Όπως και, ευθεία ανατολικά από το Δημαρχείο της Νέας Υόρκης, μετά από 9.000 χιλιόμετρα, ο ταξιδιώτης θα διέσχιζε τα νότια προάστια της  Κωνσταντινούπολης.

 ΟΛΕΣ  ΟΙ  ΦΥΛΕΣ  ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΟΝΤΑΙ  ΕΔΩ

 Σήμερα η Κωνσταντινούπολη, αυτή η μαγική πόλη, έχει περίπου ένα εκατομμύριο κατοίκους. Κι όπως το πλήθος που άκουσε τον Άγιο Πέτρο τη μέρα της Πεντηκοστής, προέρχονται και αυτοί από «κάθε έθνος του κόσμου».

Αν έλεγε κανείς ότι εδώ ζουν 450.000 μουσουλμάνοι, 225.000 Έλληνες, 165.000 Αρμένιοι, 50.000 Εβραίοι και 60.000 μέλη λιγότερο πολυπληθών ξένων εθνοτήτων, θα ήταν σαν να έδινε μόνο μια  αμυδρή, κατά προσέγγιση ιδέα  του ετερογενούς πλήθους που κοιμάται κάθε νύχτα στην πρωτεύουσα του σουλτάνου. Η ατέ­λειωτη ποικιλία των εθνικών χαρακτηρι­στικών στα πρόσωπα των ανθρώπων, του τρόπου ένδυσης και της ατομικής συμπε­ριφοράς, καθώς και το ανακάτεμα των γλωσσικών ιδιωμάτων μέσα στην παλλόμενη πολυκοσμία απαιτούν μια περισσότερο ευκρινή και άμεση περιγραφή παρά μια οποιαδήποτε στεγνή καταγραφή στοιχείων, όσο λεπτομερής κι αν είναι.

Μέσα στο πολύγλωσσο πλήθος, όποιος μιλά μόνο μία ή δύο  γλώσσες    θεωρείται αμαθής και συχνά δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά του. Τα κοινά φέιγ βολάν και οι ειδήσεις τυπώνονται συνήθως σε τέσσερις γλώσσες. Η επιγραφή πάνω απ' το κατά­στημα ενός τσαγκάρη μπορεί να είναι γραμμένη στις γλώσσες έξι διαφορετικών εθνοτήτων, κι ο ίδιος ο τσαγκάρης, καθι­σμένος στο σκαμνί του, μπορεί στην κα­θημερινή του ομιλία να παραβιάζει τους κανόνες της γραμματικής σε καμιά δεκα­ριά ή και περισσότερες γλώσσες. Πάντως, αν είσαι κάτοικος αυτής της πόλης, τέσ­σερις γλώσσες είναι αρκετές για να τα βγάλεις πέρα.

Πρώτο σε σπουδαιότητα είναι το  ιδιαίτερο ιδίωμα του καθένα. Έπειτα έρχονται τα  γαλλικά, για τις συνεννοήσεις με τους Οθωμανούς υψηλούς αξιωματούχους και για τις κοινωνικές επαφές. Κατόπιν τα τουρκικά, για τις δοσοληψίες με τις ταπεινότερες τάξεις. Και, τέλος, τα ελλη­νικά, ένα είδος πασπαρτού ανάμεσα στον ντόπιο χριστιανικό πληθυσμό. Βέβαια όσες επιπλέον γλώσσες είναι σε θέση να μιλά κανείς - ιταλικά, ρωσικά, αγγλικά, γερμανικά, αραβικά, αρμενικά, περσικά ή καμιά δεκαριά ακόμα- δεν του είναι περιττές, καθώς θα υπάρξουν περιστάσεις όπου καθεμιά από αυτές θα του φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη.

 ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ   ΚΛΙΜΑ

Το μόνο που απογοητεύει στην Κων­σταντινούπολη είναι το κλίμα της. Ο καιρός σπάνια ανταποκρίνεται στη φυσική θελκτικότητα της πόλης. Κάθε στιγμή διαψεύδει τις εντυπώσεις που η φαντασία έχει πλάσει για την Ανατολή.

Η γη είσαι τον λίβανον, η χώρα του αμπελιού,

κάθε στιγμή σαν ολάνθιστη, με λαμπερές αχτίδες,

υπέροχους καρπούς κίτρου η ελιάς

κι ασίγαστο κελάηδημα απ' αηδόνια,

μέσα στα χρώματα της γης και τον ουρανού,

που αντάμα παραβγαίνουν α ομορφάδα.

Η περιγραφή αυτή είναι σίγουρα, όσον αφορά τη γλυκύτητα του κλίματος, τρυ­φερό δημιούργημα του μυαλού του ποιητή. Κάποιες ημέρες τον Απρίλιο, το Μάιο ή τον Ιούνιο είναι πραγματικά εκπληκτικές - ό,τι καλύτερο έχει να επιθυμήσει ή να ονειρευτεί κανείς. Ο Οκτώβριος, ο Νοέμβριος ή ο Δεκέμβριος είναι καμιά φορά  ωραίοι  και,  σκόρπιες  μέσα  στη χρονιά, θα βρει κανείς πολλές ευχάριστες ημέρες. Όμως, αν πάρουμε ολόκληρο το χρόνο, λίγες περιοχές έχουν πιο ιδιότρο­πο και ενοχλητικό καιρό. Οι μεταβολές στη θερμοκρασία είναι συχνές, αιφνίδιες, υπερβολικές και επικίνδυνες. Η εμπειρία μιας χρονιάς αποτελεί πενιχρή βάση για τους υπολογισμούς της επομένης. Η  ζέστη του καλοκαιριού συχνά παραμένει  για μήνες σε υψηλά επίπεδα. Το έδαφος ψήνεται και σκάει χωρίς βροχή, κι η νύ­χτα μετά βίας σε δροσίζει από τη   λάβα της ημέρας. Το χειμώνα χιονίζει καμιά φορά, σπάνια όμως το έδαφος παγώνει. Αντίθετα, γίνεται μια μάζα από λάσπη που κολλά και που η ασταμάτητη βροχή την κάνει ακόμα πιο δυσάρεστη.

Η τοπογραφική θέση της Πόλης ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα, τη Θάλασσα του Μαρμαρά και το Αιγαίο επηρεάζει κατά πολύ το κλίμα. Ο γοργός Βόσπορος, με τις απότομες όχθες του, γίνεται δίοδος για ευμετάβλητα ρεύματα αέρα. Βέβαια, οι παλιές συνήθειες παραμένουν, και οι ξένοι που ζουν εκεί εξακολουθούν να μιλάνε για τέσσερις εποχές. Όμως το σχόλιο του Turner είναι κυριολεκτικό: «Υπάρχουν δύο κλίματα στην Κωνσταντινούπολη, ένα του βόρειου κι ένα του νότιου ανέμου».

Η ευρύτερη περιοχή της Κωνσταντινούπολης με τα περίχωρα ταλαιπωρείται από σεισμούς. Σπάνια να περάσει χρόνος χωρίς αρκετές δονήσεις, συνήθως όμως είναι ήπιες και σύντομης διάρκειας. Ο βιαιότερος σεισμός που συνέβη πιο πρό­σφατα έγινε στις 11 Ιουλίου 1894, στοιχί­ζοντας τη ζωή σε εκατό ανθρώπους. Στην αρχαιότητα οι σεισμοί συχνά επαναλαμ­βάνονταν για μεγάλες περιόδους, προκα­λώντας τρομακτικές καταστροφές.

Οι επτά λόφοι, που για τον Κωνσταντίνο και τα στρατεύματα του ήταν η θαυμαστή ανάμνηση της Παλιάς Ρώμης, ακόμη ξεχωρίζουν ένας ένας. Παρότι η τοπογραφία έχει μεταβληθεί πολύ από το 330, παρά τις φοβερές πυρκαγιές που ανάγκασαν την πόλη να ξαναχτίζεται από τα θεμέλια της κατά μέσο όρο μία φορά ανά πενήντα χρόνια - πάνω από 30 φορές, δηλαδή, απ' τον καιρό που έγινε αυτοκρατορική πρωτεύουσα-, παρόλο που οι κοιλάδες ανάμεσα στους λόφους εν μέρει πληρώθηκαν και οι κορυφές τους, που καμιά δεν ξεπερνούσε τα εκατό μέτρα ύψος, σιγά σιγά εξομαλύνθηκαν, παρ' όλα αυτά, οι επτά περήφανοι λόφοι βρίσκονται ακόμα εκεί. Είναι ταυτόχρο­να ξεχωριστές καμπύλες αλλά και μεγά­λες ράχες που σμίγουν στις κορφές. Δεν είναι παντού εύκολο να ξεχωρίσει κανείς τις κοιλάδες ανάμεσα στον πρώτο, το δεύτερο και τον τρίτο λόφο, γιατί εκεί ο άνθρωπος με τις οικιστικές παρεμβάσεις του έχει αλλάξει το τοπίο.

Λίγες πόλεις έχουν σταθεί ισάξιες της Κωνσταντινούπολης. Καμία, στην αρχαιότητα η στη σύγχρονη εποχή, δεν παρου­σίαζε τόσο μεγάλο ενδιαφέρον. Το Με­σαίωνα υπήρξε για αιώνες η σπουδαιότε­ρη πόλη του κόσμου, υπερτερώντας κάθε άλλης σε πληθυσμό, ισχύ, ομορφιά, κα­θώς και σε υψηλό επίπεδο πολιτισμού. Ο μουσουλμάνος θα την κατατάξει μετά τη Μέκκα, τη Μεδίνα και την Ιερουσαλήμ. Ο χριστιανός την περιβάλλει με μεγαλύτερο ακόμα σεβασμό. Πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν η πρώτη καθαρά χριστιανική πόλη και οικοδομήθηκε από τον πρώτο χρι­στιανό αυτοκράτορα πάνω στα συντρίμ­μια της ηττημένης ειδωλολατρίας.

 

ΟΙ  ΣΥΝΟΔΟΙ  ΤΗΣ  ΑΔΙΑΙΡΕΤΗΣ  ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 Εδώ, σχεδόν κάτω από τη θέα του τρούλου της Αγίας Σοφίας, εκπονήθηκε η θεολογία της αδιαίρετης Εκκλησίας από τις Οικου­μενικές Συνόδους της. Εδώ, τον τέταρτο και τον πέμπτο αιώνα, κήρυξε αυτός ο γα­λαξίας των ρητόρων του άμβωνα, οι Χρυσόστομοι και οι Γρηγόριοι, που η βιβλική και θεοσεβής τους ευγλωττία δεν ξεπερά­στηκε ποτέ. Εδώ, από την εποχή της ίδρυσης της, είναι η κύρια έδρα της ευσεβούς εκείνης κοινωνίας που, μόνη ανάμεσα στις χριστιανικές Εκκλησίες, δεν χρησι­μοποιεί για τη λατρεία της μια απλή, τραχιά, ατελή μετάφραση των Ευαγγε­λίων, αλλά ακόμα και σήμερα, και καθη­μερινά, ψέλνει τις τελετές της στην ίδια εκείνη γλώσσα όπου γράφτηκε η Καινή Διαθήκη. Εδώ αναπτύχθηκαν οι πρώτες αρχές της βυζαντινής τέχνης, που, υπηρε­τώντας τη χριστιανική πίστη, «έχει επη­ρεάσει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο την εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της δυτικής Ευρώπης». Εδώ συντάχτηκε εκεί­νος ο υπέροχος Ιουστινιάνειος Κώδικας, πανδέκτης και επιτομή όλων των νόμων που ήταν γνωστοί ως την εποχή εκείνη, ο οποίος, έστω και τροποποιημένος, επιβιώνει ακόμα και επηρεάζει κάθε κατοπι­νή νομοθεσία. Εδώ, σε μοναστήρια και βιβλιοθήκες, ενώ η Ευρώπη ήταν παντε­λώς βυθισμένη στη βαρβαρότητα, διαφυ­λάχθηκαν οι πολύτιμοι τόμοι, κι ανάμεσα στους γόνους της γαλουχήθηκαν οι πα­γκόσμιας φήμης δάσκαλοι που, μέσα από την κατοπινή διασπορά τους, δημιούργη­σαν κατά κοινή αποδοχή την πνευματική αναβίωση που λέγεται Αναγέννηση.

Για πάνω από έντεκα αιώνες μετά την ανακήρυξη της σε πρωτεύουσα από τον Κωνσταντίνο, μόνο μία φορά η Κωνσταντινούπολη υπέκυψε σε ξένη επίθεση όταν, το 13ο αιώνα, λεηλατήθηκε από τους Φράγκους Σταυροφόρους. Πολλές φορές της επιτέθηκε η Περσία, που, αναγεννημένη υπό τους Σασσανίδες ηγεμόνες της, είχε φτάσει σε επίπεδο ευημερίας και ισχύος ανώτερο και απ' αυτό της αρχαίας Περσίας. Όπως είχαν επιτεθεί κι οι Άρα­βες, μ' όλη τη φλόγα μιας νέας και μέχρι τότε θριαμβεύουσας πίστης. Γότθους, Αβάρους, Βούλγαρους και Σλάβους, εχθρούς το ίδιο ισχυρούς και ανελέητους με όσους απείλησαν ποτέ τη Ρώμη, όλους τους νίκησε η Κωνσταντινούπολη, μέχρι να υποκύψει τελικά στο σουλτάνο Μωάμεθ Β' και τους Οθωμανούς. Καμιά άλλη πρωτεύουσα δεν έχει να επιδείξει τόση λάμψη στη διάρκεια του Μεσαίωνα. Μό­νη απ' όλες τις πόλεις της Ευρώπης, η Κωνσταντινούπολη στάθηκε όρθια και ακατάβλητη μέσα στην άγρια πλημμυρί­δα των εισβολών. Η επίδοση αυτή αποτε­λεί τον υψηλότερο φόρο τιμής τόσο στην υπερέχουσα ανωτερότητα της θέσης της όσο και στις ικανότητες και τον ηρωισμό των τέκνων της.

 

 

Κανένας υδάτινος δίαυλος δεν συγκρίνεται με το Βόσπορο, όσο κι αν ψάξει κανείς σε όλο τον κόσμο. Δύσκολα θα βρεθεί έθνος του πολιτισμένου κόσμου που το αίμα του να μην έχει συγγενέψει με τα νερά του  Βοσπόρου, θρησκεία ή αίρεση που να μην έχει καθαγιάσει τις όχθες του με τη λατρεία των πιστών της. Οι πιο απίθανες κι από­μακρες συνάφειες επιβιώνουν σε κάθε γωνιά και κάθε χωριό του. Ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β' αποβιβάζεται το 1889 στο ίδιο σημείο όπου η παράδοση αναφέρει ότι βγήκε στη στεριά ένας άλλος νεαρός ηγέτης, ο Ιάσονας με τους Αργοναύτες του, σε εκείνο το υπέροχο ταξίδι του 14ου αιώνα π.Χ.

ΕΝΑΣ  ΣΤΕΝΟΣ  ΥΔΑΤΙΝΟΣ  ΔΡΟΜΟΣ

 Λιγοστοί είναι οι επικίνδυνοι ύφαλοι μέσα στο Βόσπορο, κι αυτοί οι λίγοι ση­μαδεύονται από φάρους ή σημαδούρες. Το νερό, που έχει ελάχιστη περιεκτικό­τητα σε αλάτι, είναι πραγματικά υπέρο­χο. Ένας αμμώδης βυθός, που λαμπυρίζει λες και βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια, μπορεί να βρίσκεται μέχρι και έξι μέτρα πιο κάτω.

Πάνω σε ένα χάρτη οποιασδήποτε κλί­μακας, καθένα από τα γνώριμα στενά που διαχωρίζουν χώρες και ηπείρους μό­λις και μετά βίας διακρίνεται περισσότε­ρο από μια ασημένια κλωστή. Κι όμως, αν κανείς βρεθεί στα φημισμένα τους νε­ρά, θα διαπιστώσει ότι οι δύο απέναντι όχθες συχνά φαίνονται αρκετά απομα­κρυσμένες. Το Στενό του Γιβραλτάρ, που χωρίζει την Αφρική από την Ευρώπη, έχει πλάτος 16 μίλια. Το Στενό της Μεσσήνης, που εισχωρεί ανάμεσα σε Ιταλία και Σικελία, έχει πλάτος από 2 ως 12 μίλια. Στο Στενό του Μπονιφάτσιο, που, σαν ατσάλινη λεπίδα, κόβει την Κορσική από τη Σαρδηνία, το πλάτος είναι 7 μίλια στο στενότερο σημείο του. Ακόμη και τα Δαρδανέλια εκτείνονται από ένα μίλι και κάτι ως τέσσερα.

Αυτή η αίσθηση της κοντινής απόστα­σης που δημιουργούν οι χάρτες γίνεται όμως αληθινή στο Βόσπορο. Έξω απ' το Μπουγιούκντερε [Βαθυρύακας], όπου εί­ναι και το πιο πλατύ σημείο του πορθμού, οι αντικρινές όχθες του απέχουν μόνο τρία χιλιόμετρα μεταξύ τους. Η συγκε­κριμένη απόσταση ανάμεσα στο Ρουμελί Χισάρ και το Αναντολού Χισάρ, γίνεται έξι φορές μικρότερη από την προηγούμε­νη, μόλις 500 μέτρα.

 

Η   ΜΑΧΗ   ΤΩΝ   ΑΝΕΜΩΝ

 Κατά ένα περίεργο φαινόμενο, όταν ο νότιος άνεμος υπερισχύει, το επιφανειακό ρεύμα αντιστρέφεται, παρόλο που εσωτε­ρικά το νερό συνεχίζει τη συνήθη πορεία του. Τότε τα νερά της επιφάνειας συσσωρεύονται με αντάρα πάνω από τα νερά που καταφθάνουν. Οι προκυμαίες, που βρίσκονται αρκετά πιο πάνω από το συ­νηθισμένο επίπεδο του Βοσπόρου, πλημ­μυρίζουν και καμιά φορά γίνονται αδιάβατες. Τέτοιες ώρες, τα καΐκια και τα μι­κρότερα πλοία δεν διακινδυνεύουν να βγουν στα ταραγμένα νερά.

Κάποτε, δυνατός άνεμος φυσά προς το βορρά από το Μαρμαρά, την ίδια ώρα που ένας άλλος άνεμος πνέει εξίσου βί­αια προς το νότο, από τη Μαύρη Θάλασ­σα. Τότε, όπως κοιτά κανείς από ένα κε­ντρικό σημείο όπως το Ρουμελί Χισάρ, βλέπει πλοία με αναπεπταμένα όλα τα ιστία να πλησιάζουν μεγαλόπρεπα κι από τις δύο κατευθύνσεις, μέχρι που βρί­σκονται μόνο δύο ή τρία μίλια μακριά το ένα από το άλλο. Ανάμεσα τους απλώνε­ται μια ακύμαντη θαλάσσια ζώνη: σ' αυ­τή αναγκάζονται να μπουν κι εκεί παρα­δέρνουν στον άνεμο αβοήθητα, καταλή­γοντας μερικές φορές να συγκρουστούν. Είναι η βασιλική μονομαχία μεταξύ του Βορά και του Νότου, και μπορεί να διαρκέσει ώρες. Βαθμιαία, η περιοχή της ηρεμίας ωθείται βόρεια ή νότια. Τέλος, ο ένας άνεμος αποσύρεται, σαν ηττημένος αθλητής μέσα από την αρένα. Τα πλοία που έχει σπρώξει μακριά ρίχνουν τις άγκυρες και περιμένουν ή αγκαζάρουν κάποιο από τα πολλά πλοιάρια -πλοηγούς που τριγυρίζουν κοντά τους περιμέ­νοντας. Τα πλοία που ακολουθούσαν το νικηφόρο άνεμο συνεχίζουν θριαμβευτι­κά την πορεία τους, ενώ οι ναυτικοί κοροϊδεύουν και περιγελούν τους συναδέλφους που είχαν την ατυχία να τους προ­δώσει ο δικός τους άνεμος.

Απ' όλα τα περιγραφικά επίθετα που του έχουν αποδοθεί κατά καιρούς, κανένα  δεν έχει «κρατήσει» με περισσότερη επι­μονή από το απλό αρχαίο «ιχθυόεις» Βό­σπορος. Εβδομήντα ποικιλίες φαγώσιμων ψαριών, που οι γνώστες ξέρουν να τις διακρίνουν, κολυμπούν στα νερά του. Κάποια έχουν τα λημέρια τους στο ρεύμα του. Τα περισσότερα είναι μεταναστευ­τικά. Το ένστικτο των εποχών τα οδηγεί προς το νότο ή το βορρά, όπως τα πουλιά. Το στενό είναι η μόνη δίοδος ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, την καλοκαιρινή και τη χειμερινή τους κατοικία. Από το Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο και από τον Αύγουστο ως το Δεκέμβριο θα δεις ανθρώπους, σκαρφαλωμένους σε παράξενες εξέδρες που τις στηρίζουν ψηλοί πάσσαλοι πάνω απ' την επιφάνεια, να περιμένουν το αστραφτερό αντιφέγγισμα πάνω στα σώματα που γλιστρούν στα νερά. Σε διαστήματα ημερών, αμέτρητα κοπάδια από διάφορα είδη ακολουθούν το ένα το άλλο. Οι παρατηρητές, εκπαιδευμένοι από μακρόχρονη εμπειρία, τρυπούν τα βάθη με διαπερα­στικές ματιές και ξέρουν τι ψάρι περνάει από κάτω ή μόλις καταφθάνει. Μόλις δο­θεί το σύνθημα, κάθε πλεονεκτικό σημείο μυρμηγκιάζει από εκατοντάδες βάρκες και η ψαριά είναι πάντα πλουσιοπάροχη. Αν τώρα κάποιος επιμένει να ρωτά ποια είναι τα είδη κι οι συνήθειες των πλασμάτων της θάλασσας που πέφτουν σήμερα στο Βόσπορο θύματα στο  αγκίστρι, το καμάκι ή το δίχτυ, δεν έχω παρά να τον παραπέμψω στον Αριστοτέλη, που, εδώ και πάνω από 2.200 χρόνια, τα περιέγραψε όλα με τρόπο θαυμαστό.

 

Ο Gilbert Grosvenor,πρώτος διευθυντής σύνταξης του ΝΑTIONAL GEOGRAPHIC, γεννήθηκε το 1875 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας  του EDWIN δίδαξε επί 23 χρόνια στη Ροβέρτειο Σχολή της Πόλης και ήταν ο συγγραφέας πολλών άρθρων που δημοσιεύθηκαν στις αρχές του αιώνα. Τα δημοσιεύματα αυτά χαρακτηρίζονται όχι μόνο από ιστορική πληρότητα αλλά και από τη διερευνητική ματιά ενός λάτρη του ελληνισμού.

Το άρθρο για την Κωνσταντινούπολη γράφτηκε πριν από 88 χρόνια και για όσους λατρεύουν τη «Βασιλεύουσα» - όπως ο υπογράφων που την επισκέπτεται τουλάχιστον τέσσερις φορές το χρόνο - είναι ανεπανάληπτο. Όχι μόνο μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι από τους  225.000 Έλληνες, το ένα πέμπτο των κατοίκων  της εκείνη την εποχή, σήμερα έχουν απομείνει    σήμερα   μόλις 3.000, τη στιγμή που ο συνολικός πληθυσμός της έχει ξεπεράσει τα δέκα εκατομμύρια, αλλά και παρουσιάζει την ιστορία της πόλης και της Αγίας Σοφίας με τρόπο που δίνει μια νέα διάσταση στα όσα έχουν συμβεί. Δεν είναι υπερβολικό αυτό που ο Grosvenor αναφέρει για την Αγία Σοφία: «Ακόμα και για εκείνους που δεν τη     γνωρίζουν παρά ελάχιστα, η Αγία Σοφία ταυτίζεται με ό,τι πιο μεγαλειώδες, πιο δοξασμένο, πιο ιστορικό και πιο ιερό υπάρχει μέσα στα επιτεύγματα της χριστιανικής αρχιτεκτονικής».

 ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΓΑΡΗΣ

[ Home ] [ ΓΡΑΒΟΥΡΕΣ ]

Last modified: ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 22,  2021