Boğaz'ın hassas incisi

ARNAVUTKÖY – MEGA REVMA

“Burada doğdum ve burada öleceğim" diyor

tam 62 yıl önce Arnavutköy'de gözlerini açan Yannis  Hutos.

 Sadece o mu? Değil...

Arnavutköy'de hiç kimse gitmeyi düşünmüyor.

 Çünkü burası sıcak yaz akşamlarında kafelerde birlikte sohbet etme imkanı buldukları,

Boğaz'a dalıp gittikleri,

yolda yürürken herkesin birbiri ile selamlaştığı bir yer.

Eski bir Rum köyü Arnavutköy... Yıllar önce Türklerin azınlık olduğu ayazmalarında düzenlenen şenlikleri ile adı Boğaziçi olan bu inci kolyenin hassas bir parçası Arnavutköy. "İstanbul'un Istanbul olduğu zamanlarda" Türkler'le Rumlar'ın kardeş gibi geçinip gittiği, yardımlaşmanın, dostluğun her şeyin üzerinde tutulduğu, sabahları "günaydın", akşamları ise "iyi akşamlar" sözcüklerinin esirgenmediği Arnavutköy, tam 1500 yıllık tarihi ile dimdik ayakta duruyor. Aslında ayakta kalma savaşı veriyor desek daha doğru olur belki de tüm karşı duruşlara rağmen 3. köprünün bir ayağı da Arnavutköy'den geçecek olursa tarihe tanıklık eden kimi eserler de sadece fotoğraflarda ve anılarda kalacak.

Toplam 5 bin kişinin yaşadığı Arnavutköy'de kiracıdan çok birkaç kuşaktır burada yaşayan mülk sahibi (yüzde 70-80) insanlar oturuyor. Bir zamanlar Rumlar'ın çoğunluk, Türkler'in ise azınlık olduğu Arnavutköy'de şu anda 80 Rum, 40-45 Ermeni, 25-30 da Musevi vatandaş yaşıyor.

6-7 Eylül olayları sırasında Istanbul'un diğer semtlerinde olduğu gibi burada da birçok Rum'un evi, işyeri ve birçok kilise tahrip edildi. Bu tarihten sonra yaratılan olumsuz hava sonucunda ise yıllar içinde bir çok Rum, Yunanistan'a göç etti ve böylece Arnavutköy'ün çehresi de değişmeye başladı. Özellikle Karadeniz'den göç alan (şu anda Arnavutköy'de yaşayan Karadeniz kökenliler, semtteki geniş çilek tarlalarına sahip Rumlar'ın kendilerine yardım etmeleri için Rize ve Giresun'dan getirilen genç tarım işçileri ve daha sonra gelen aile üyeleri) semtin pek tadı tuzu kalmasa da -kıdemli semt sakinlerinin yorumu bu- 3. köprüye karşı verilen mücadele halkın birbirine kenetlenmesine ve birlikte bir şeyler üretip paylaşmalarına büyük katkı sağlıyor.

Arnavutköylüler tarafından 1998 yılında oluş­turulan "Semt Girişimi", semtin sosyal tarihi ile ilgili kaynaklarda önemli bilgi eksikliğini gidermek amacı ile sözlü tarih çalışması yapmaya başlamış. Halen devam eden proje kapsamında semtin değişik etnik gruplarından ileri yaşlarda olanlarla ve her yıl düzenli olarak semti Yunanistan'dan gelerek ziyaret eden eski semt sakinleri ile görüşmeler yapıldı. Bu çalışmalar so­nucunda ortaya çıkan veriler etrafında ise "Semt Girişimi" gönüllüleri bir Yerel Tarih Müzesi kurmak amacı ile semt sakinlerinden eski fotoğraflar, aile belgeleri gibi sosyal yaşamı betimleyen belgeler toplamaya başlamış. Bunların yanı sıra semtte bulunan Rum ve Türk ilkokullarında okuyan öğrencilerle birlikte bir yerel tarih projesinin Tarih Vakfı desteği ile başlatılması için de hazırlıklar sürüyor.

Boğaz'da  Arnavutköy  rüzgarı

Beşiktaş üzerinden Ortaköy'ü ve Kuruçeşme'yi geçtikten sonra tarihi yalıları ile sizi karşılayan Arnavutköy, sahilde yer alan balık lokantaları ve kafeleri ile özellikle yaz aylarında Boğaz'ın keyfini çıkartmak için öncelikle tercih edilebilecek bir semt. Sonradan eklenen kimi çirkin yapılara rağmen Arnavutköy evleri merdivenli sokakları, dar yolları, balkonları, mimari zenginliği ve bahçelerinde açan rengarenk çiçekleri ile bir yaz güneşi kadar iç ısıtıcı. Tüm bunların yanı sıra tarihi kimliği ve eserleri ile de dikkat çeken semtte Taksiarhis Kilisesi, Profili İlias (llyas Peygamber) Kilisesi ve ayazması Ayia Kiryaki, Ayia Paraskevi, Ayios Onufrios, Ayia Marina, Ayia Fotini, Ayios ioannis, Ayia Triada, Ayios Konstantinos ve Ayia Eleni ayazmaları bulunuyor. 

Semtte bulunan Tevfikiye Camii II. Mahmut tarafından 1832 yılında yaptırılmış. Caminin hemen arkasında ise 1791 yılında inşa edilen Izzet Mehmet Paşa Çeşmesi bulunuyor. Arnavutköy Hamamı'ndan ve sinagogdan ise günümüze sadece bazı kalıntılar kalmış.

Tepelerden denize doğru inen bir vadinin içine kurulan Arnavutköy'de gemiciler tarafından "şeytan akıntısı" olarak bilinen Rumca adı Mega Revma (Büyük Akıntı) olan Akıntı Burnu günümüzde balıkçıların uğrak yerlerinin başında geliyor. Çok değil iki yıl öncesine kadar balıkçıların tuttukları balıkları sattığı bir açık hava çarşısı olan bu yerö getırılen yasaktan sonra bomboş. Bırçok işadamının yaşadığı semte Nurseli Idiz, Mustafa Sandal, Ismet Berkan gibi tanınmış simalara rastlamanız mümkün.

1500  yıllık  tarihi  ile  Arnavutköy

Erken Bizans dönemınde önemli bir ibadet merkezi olan semte klasik dönemin başında çevresınde bulunan kireç ocaklarından dolayı Hestiai deniliyor. Roma Konsülü Promotos’un bölgeye villa inşa ettirmesi üzerine bölge M.S. üncü yüzyıldan sonra Promotu, M.S. 6. yüzyıldan itibaren ise Anaplus olarak biliniyor.