Home Up ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΚΟΝΕΣ 1821 &  Μ. ΡΕΥΜΑ

ΦAΝΑΡΙΩΤΕΣ & Μ.Ρ.

    Home Up ΦΙΛΙΚΟΙ

            

Κατά το έτος 1600, το οικουμενικό πατριαρχείο, μεταφέρθηκε στην συνοικία του Φαναριού, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Καθώς είναι πολύ φυσικό, επειδή εκεί υπήρχε το ανώτατο θρησκευτικό αλλά  και εθνικό Κέντρο, πολλοί ομογενείς εγκαταστάθηκαν στο Φανάρι. Άλλωστε εκτός του Πατριαρχείου εκεί βρίσκονταν και η ανώτερη πατριαρχική σχολή. Εκτός αυτού κατά τους χρόνους εκείνους το Πέρα ήταν γεμάτο αμπέλια και χωράφια. Λίγα σπίτια Ευρωπαίων υπήρχαν μεταξύ Τούνελ και Γαλατά Σεράγι. Σπίτια ομογενών, αλλά λίγα, βρίσκουμε τότε και στο λόφο γύρω από το Κασίμ-Πασά όπου το Κερασοχώρι. Τα νησιά λόγω έλλειψης συγκοινωνίας ήταν τότε σχεδόν απρόσιτα.

Και οι απεσταλμένοι των Ευρωπαϊκών Κρατών πριν από τον δέκατο όγδοο αιώνα διέμεναν στο Φανάρι. Στο Φανάρι κατοικούσαν έγκριτοι ομογενείς - oι Φαναριώτες λεγόμενοι-οι οποίοι μορφώνονταν κατ' αρχάς στα σπίτια τους, από τους γονείς τους είτε από ιδιωτικούς δασκάλους είτε στην πατριαρχική σχολή του Φαναριού. Πολλοί απ΄ αυτούς συμπλήρωναν τις σπουδές τους στην Ευρώπη και κυρίως στην Ιταλία. Σπούδαζαν ιατρική, φιλοσοφία και άλλα μαθήματα. Μάθαιναν εκτός της Ελληνικής και της Τουρκο-σλαβο-περσικής, την λατινική και ξένες γλώσσες, την γαλλική και προ πάντων την ιταλική.

    

Κωστάκης Μουσούρης Πασάς

 Eφωδιασμένοι με τέτοια εκπαιδευτικά εφόδια, κατόρθωσαν να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη των Τούρκων και σιγά σιγά να εκτοπίσουν τους ξένους διερμηνείς τους οποίους χρησιμοποιούσαν είτε στην Υψηλή Πύλη είτε στον Στόλο, είτε στο στράτευμα. Πρώτος ομογενής Δραγουμάνος ήταν ο διάσημος Παναγιωτάκης ο Νικόσιος. Κατόπιν δεύτερος ομογενής με το ίδιο αξίωμα υπηρέτησε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Μετά τον Αλέξανδρο άνοιξε ο προς τις παραδουνάβιες Ηγεμονίες δρόμος για τους αριστοκράτες ομογενείς του Φαναρίου. Πρώτος ηγεμών διορίσθηκε ο υιός του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Νικόλαος. H προνομιούχος αυτή θέση των ομογενών μας διήρκεσε μέχρι το 1821.

Όλοι λοιπόν αυτοί οι ομογενείς απετέλεσαν μία εκλεκτή ομάδα η οποία, έπαιξε μεγάλο ρόλο στα εκκλησιαστικά και εθνικά μας πράγματα -μερικοί και στις υποθέσεις της σουλτανικής Toυρκίας- και ονομάστηκαν “φαναριώκη ομάδα” ή “αρχοντικό σύστημα” και οι ίδιοι Φαναριώτες. Ως Φαναριώτες αυτοί και άλλοι έγκριτοι πλούσιοι ομογενείς κατά την άνοιξη και το θέρος, μετέφεραν τις οικογένειες τους σε διάφορα προάστια του Βοσπόρου και προπάντων στον Κουρούτσεσμε-Μέγα Ρεύμα και κατά δεύτερο λόγο στο Νεοχώρι, τα Θεραπειά . Οι Φαναριώτες που διέμεναν στο χωριό ήταν πολλοί, πάρα πολλοί, σχεδόν από όλες τις ηγεμονικές οικογένειες.

Οι κοινοτικοί κώδικες τους παρουσιάζουν εγκατεστημένους στο χωριό από τα μέσα του δέκατου όγδοου αιώνα. Άλλες όμως μαρτυρίες, αποδεικνύουν ότι και πολύ αρχύτερα το Μ. Ρεύμα είχε τους εκλεκτούς αυτούς κατοίκους του. Οι Φαναριώτες αυτοί δεν ήλθαν στο Κουρούτσεσμε-Μέγα Ρεύμα όταν η Μεγάλη του Γένους Σχολή μεταφέρθηκε εδώ αλλά πολλές  δεκαετίες νωρίτερα.

Στο Μέγα Ρεύμα πολύ πριν το 1803 βρίσκονταν εγκατεστημένοι ομογενείς. Ο Δημήτριος Σκαναβής, π. χ. Χίος και πλούσιος πραματευτής, κάτοικος Μ. Ρεύματος και μέλος της Επιτροπής του Κοινού ήδη από το 1757 εμφανίζεται ως κάτοικος στο χωριό αυτό του Βοσπόρου. Κατά τον Νοέμβριο του 1757, υπογράφει πατριαρχικό έγγραφο. Το ίδιο έγγραφο υπογράφουν και άλλοι Φαναριώτες κάτοικοι του Μ. Ρεύματος. Είναι οι Στέφανος Μίσιος, Γρηγόριος Γκίκας, Μανώλης Καμινάρης, Γεώργιος Μουρούζης, Αλέξανδρος Σούτζος (Θεραπιανός), Ιακωβάκης Ρίζος, Αντίοχος Μουρούζης, Γεώργιος Εμμανουήλ, Νικόλαος Μάνος, Δράκος Σούτζος (= αρχηγός της πολυμελούς οικ. των Σούτσων), Νικόλαος Σούτσος και ο Νικόλαος Ρωσσέτος.

Ο γιος του Νικόλαου Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Κωνσταντίνος ο οποίος πολλές φορές έγινε ηγεμόνας της Βλαχίας και της Μολδαβίας έδωσε πολλά μεγάλα οφίκια σε ομογενείς. Μεγάλοι Λογοθέτες, Μ. Σπαθάροι, Ποστέλνικοι, Κλουτζιάροι και όλοι αυτοί ήταν Έλληνες. Ολόκληρη συνοικία έφερε επίσημα, τα ονόματα τους, όπως “συνοικία Σούτσου” (Σουτζού μαχαλεσί). Αλλη προς τον Προφήτη Ηλία - στον δρόμο που οδηγεί στο Αγίασμα, κοντά στον Χαβουζλού μπαχτσέ (Χοσχόση), έφερε το όνομα “Καντακουζηνού”. Μέσα στους κώδικες απαντάμε πολλές φορές στο βυζαντινό αυτό επίθετο.

Εκτός αυτού αρκετά ηγεμονικά χρυσόβουλα δόθηκαν από τους οσποδάρους της Βλαχίας και Μολδαβίας. Το αρχαιότερο από αυτά φέρει χρονολογία 13 Μαρτίου 1726 και προέρχεται από Μολδαβό ηγεμόνα τον Μιχαήλ Ρακοβίτζα. Και ο μεγάλος κώδικας της Κοινότητας κάνει λόγο για την δωρεά του Μιχαήλ Βόδαδισκοπότηρον μεγάλο με το δισκάριο του και την λαβίδα του αφιέρωμα του μακαριστού Μιχαήλ Βόδα”. Είναι ένα από τα αρχαιότερα κειμήλια του ιερού ναού του Μ. Ρεύματος. Η οικογένεια Ρακοβίτζα συγγένευε με την οικογένεια Γκίκα.

Δεσμούς με το Μ. Ρεύμα είχε πολλούς ο Στέφανος Ρακοβίτζα. Ο Κλουτζιάρης, γιος του Ιωαννίτσα πεϊζαδέ Ρακοβίτζα, διέμενε στο Μ. Ρεύμα και ήταν γαμπρός του Χατμάνου Αλέξανδρου Σούτσου. Όλα σχεδόν τα μέλη της οικογένειας των Σούτσων, είχαν κατοικία στο Αρναούτκιοϊ. Ο ηγεμών Στέφανος Ρακοβίτζας συνδεόταν με τον τότε πανίσχυρο Μεγαρευμιώτη Γεώργιο γιο του Σταυράκη, ή Σταυράκογλους.

Του Στεφάνου Ρακοβίτζα πρωτοσπαθάριος χρημάτισε ο Α. Κ. Υψηλάντης. Ο Στέφανος ήταν Μολδαβός την καταγωγή. Δυο από τα πατριαρχικά γράμματα, κάνουν λόγο περί του Ματθαίου Γκίκα ηγεμόνα της Βλαχίας και μετά της Μολδαβίας. Είναι γιος του Γρηγορίου του Β΄ Γκίκα. Όταν ήλθε στην Πόλη διέμενε στο Μ. Ρεύμα, όπου και πέθανε και ετάφη. Καπικεχαγιάς του ήταν ο πεθερός του Γεώργιος Χάτμανος, γιός του Μπασά Μιχάλη. Ποστέλνικος του ήταν o Αλέξανδρος Σούτσος, κάτοικος του Μ. Ρεύματος. Το πρώτο πατριαρχικό γράμμα που αναφέρεται στον ηγεμόνα Ματθαίο κάνει λόγο, για το εν τω Ι. Ν. των Ταξιαρχών μνήμα του Ματθαίου Γκίκα. Ας δούμε αυτές τις ιστορικές οικογένειες αναλυτικότερα.......

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΣΟΥΤΣΩΝ

ΜΙΧΑΗΛ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΣΟΥΤΣΟΣ-ΗΓΕΜΩΝ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ Ο ΝΕΩΤΕΡΟΣ Η πολυμελής των Σούτζων οικογένεια έχει τους περισσότερους δεσμούς με το Μ. Ρεύμα. Όχι μόνο ολόκληρη συνοικία φέρει το όνομα τους, αλλά και πολλοί από τους έγκριτους αυτούς ομογενείς αναφέρονται στους κώδικες. Στην ενοριακή συνέλευση του 1768, παρευρέθησαν οι εξής Σούτσοι : Ο Νικόλαος, Μ. Λογοθέτης της Μ. Εκκλησίας, ο Ποστέλνικος Δημητράκης, ο Χάτμανος Γιαννακάκης, οι δύο αυτάδελφοί του Δημητράκης και Μιχαλάκης. Ο Δημήτριος, κατά τον Α. Κ. Υψηλάντη ήταν γνωστός και με το επώνυμο “κεμπάπης”.

Ο Νικόλαος Σούτζος και ο γιος του Αλέξανδρος-1799 Μ. Δραγουμάνος, 1800 ηγεμών Μολδαβίας, 1802 ηγεμών Βλαχίας-είχαν το παλάτι τους κοντά στην Εκκλησία. Σώζονται ακόμη τα ερείπια του αρχοντικού αυτού σπιτιού. Είχαν και κιόσκι.

Του Μιχαήλ Βόδα το ανάκτορο βρίσκονταν στην εκκλησία του Προδρόμου. Η οικία αυτή μεταβιβάσθηκε στον γιο του Μιχαήλ Βόδα, Γρηγόριο, οπότε-κατά το 1812 - πουλήθηκε στην κατά τον Κουρούτσεσμε εκκλησία του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.

Του Μιχαήλ Σούτσου του πρεσβύτερου υπάρχουν και τρία χρυσόβουλα, δύο για τον ναό και ένα για την σχολή του Μ. Ρεύματος. Και ο ηγεμών Αλέξανδρος Σούτσος, γιος του φονευθέντος την 28 Αυγούστου 1769 Νικολάου Σούτσου, μεγάλου λογοθέτου του Οικ. Πατριαρχείου, απέλυσε δύο χρυσόβουλα για τον Ι. Ναό του χωριού.

Μεταξύ των ετών 1799 και 1808 αναφέρεται και Κωνσταντίνος Σούτζος, τιτλοφορείται άρχων Σπαθάρης και εγγράφεται το 1799 ως δωρητής έχοντας κατασκευάσει με δικά του έξοδα το τέμπλο της Αγίας Παρασκευής και το αναλόγιο. Ο Κωνσταντίνος αυτός πιθανόν να είναι γιος του Αλέξανδρου Σούτσου, αδελφού του πρεσβυτέρου Μιχαήλ Βόδα. Ο Αλέξανδρος κρεμάσθηκε μπρός στο σπίτι του στα Θεραπειά. Ο Δημήτριος Σούτσος αναγράφεται στους κώδικες ως ο δανείσας στην εκκλησία χρήματα. Στην ίδια οικογένεια, ανήκει και ο Μανόλης Σούτσος, για τον οποίο κάνει λόγο ο μικρός κώδικας. Ο Δημητράκης Σούτσος αναγράφεται ως “Τζελεπής”( Çelebi) .

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΩΝ

Ο μεγάλος και ο μικρός κώδικας αναφέρουν διάφορα μέλη της φαναριώτικης οικογένειας των Μαυροκορδάτων. Στο μεγάλο κώδικα σημειώνεται ο Ιωάννης Μαυροκορδάτος. Γι' αυτόν o Καισάριος  Δαπόντε γράφει τα εξής “ο δε lωάν-βόδας αυθέντευσε μίαν φοράν μόνον εις Μπογδανίαν υπέρ τους τρεις χρόνους. Αυτός απέθανε παυμένος από την θέση του εις την πόλη , εις το Μ. Ρεύμα σεράγι του την Δευτέρα του Πάσχα καθήμενος εις τον θρόνο με το τζιμπούκι του εις το στόμα”.

Κατοικία στο Μ. Ρεύμα είχαν και oι συγγενείς της μητέρας του Ιωάννη Πουλχερίας, θυγατέρα του Θωμά Τζουκή, αρχαιότατης βυζαντινής οικογένειας των Τζουκίδων, οι οποίοι είχαν μέγαρο και στο Πετρί-καπού.

Σε άλλη σελίδα έγινε λόγος για κάποιο αρχιερέα Ιερεμία Μαυροκορδάτο. Ο κληρικός αυτός κατά το 1776 ήταν τριτεύων των πατριαρχείων. Αργότερα εξελέγη μητροπολίτης Βιδύνης, και κατά το 1790 μητροπολίτης Χαλκηδόνος. Ο Ιερεμίας, κατά κόσμο Ιωάννης, ήταν γιος του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, γιου του Νικολάου, αδελφός δε του Νικολάου Μαυροκορδάτου, πατρός του Αλεξάνδρου, πολιτικού ηγέτη της νεώτερης Ελλάδας. Ο Αλέξανδρος αυτός της Ελληνικής επανάστασης γεννήθηκε στο Μ. Ρεύμα το 1791. Στο ίδιο χωριό γεννήθηκε και η αδελφή του Αικατερίνη σύζυγος του Σπυρίδωνος Τρικούπη και μητέρα του Χαρίλαου Τρικούπη.

ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΤΖΑΣ-Ηγεμών Βλαχίας-Ανεψιός του οικ. Πατριάρχη Ιωαννίκου.  Ο πατέρας του Αλέξανδρου, Νικόλαος Μπάνος νυμφεύθηκε το 1784 την Σμαράγδα θυγατέρα του Νικολάου Καρατζά και αδελφή του Ιωάννου Καρατζά. Αδελφός του Νικολάου Μαυροκορδάτου, μεγάλου Μπάνου, είναι ο Γεώργιος. Αυτός είναι εκείνος που λένε οι κώδικες. Ο Μπάνος Γεώργιος Μαυροκορδάτος νυμφεύθηκε την Ελένη Σούτσου, πέθανε δε κατά τα γεγονότα του 1821, κρεμαστείς από το παράθυρο του σπιτιού του στο Μ. Ρεύμα.

Κατά το 1811 ο ευγενέστατος άρχων Μπάνος Γεωργάκης Μαυροκορδάτος κάνει δωρεά στην εκκλησία του Μ. Ρ. τα αρχιερατικά του αδελφού του Ιερεμία, μητροπολίτη Χαλκηδόνος, ο οποίος είχε πεθάνει πριν ένα χρόνο.

O Νικόλαος Μαυροκορδάτος, πατήρ του Αλέξανδρου της Ελλην. επανάστασης πέθανε το 1818. Ο Αλέξανδρος ακολούθησε τον εκ μητρός θείο του Ιωάννη Καρατζά στην Βλαχία ως γραμματέας (πρόεδρος της κυβέρνησης), όπου ο Ιωάννης είχε διορισθεί ηγεμόνας τo 1812.

Και άλλος Γεώργιος Μαυροκορδάτος σημειώνεται στον κώδικα στις 15 Αυγούστου του 1845. “Από Γρηγόριο Μαυροκορδάτο μοναχό αφιέρωμά του όπως μνημονεύονται εις τους αιώνας των αιώνων αυτός και οι γονείς και οι αδελφοί του γρ. 1920”. Ο Γρηγόριος αυτός ονομάζονταν κατά κόσμο Γεώργιος, εγγονός ίσως του Γεωργίου του 1785. Μόνασε κατά στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα στο Μοναστήρι του Ξενοφώντος του Αγίου όρους. Ήταν λόγιος. Επιστολές του διάφοροι σώζονται στο μοναστήρι που αναφέραμε. Και η αδελφή του μόνασε στα Ιεροσόλυμα.

Δύο Κωνσταντίνοι Μαυροκορδάτοι αναφέρονται στους κώδικες : ο ένας θα είναι ο γιος του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και επομένως αδελφός του Νικολάου Μ. Μπάνου, πατρός του Αλέξανδρου της Ελληνικής επανάστασης. Γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1742 στο Ιάσιο και πέθανε κατά το 1794, και ενταφιάσθηκε στον περίβολο του ναού. Είχε νυμφευθεί την Ελένη Χρυσοσκολαίου. Έφερε τον τίτλο του Λογοθέτη.

Ο νεώτερος Κωστάκης Μαυροκορδάτος των κωδίκων είναι γιος του Σκαρλάτου Μαυροκορδάτου, μεγάλου Λογοθέτη του Οικ. πατριαρχείου αδελφού του Μπάνου Νικολάου.

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, τον οποίο αναφέρει ο Σκ. Βυζάντιος ως τελευταίο ηγεμόνα της παραδουνάβιου ηγεμονίας της Μολδαβίας και ως έχοντα το μνήμα του στο κοινό νεκροταφείο του Κουρούτζεσμε, είναι δε γιος του Κωνσταντίνου Νικολάου Μαυροκορδάτου ο επιλεγόμενος Δελής. Πέθανε το 1812. Ο άλλος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο Χάτμανος ο πατήρ της Λουκίας Στεφάνου Καραθεοδωρή, είναι γιος του Μπάνου Γεωργίου Μαυροκορδάτου αδελφού του Σκαρλάτου, του Νικολάου και του Ιωάννου Ιερεμία Μαυροκορδάτου. Ο Αλέξανδρος Δελής είχε σύζυγο την Μαρία Καλλιμάχη, θυγατέρα του Ιωάννου Καλλιμάχη, ο δε Αλέξανδρος Γ. Μαυροκορδάτος την Σμαράγδα Μουρούζη.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΜΑΧΩΝ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΛΛΙΜΑΧΗΣ-ΗΓΕΜΩΝ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ Καλλιμάχoι αναφέρονται στους κώδικες οι εξής : Ο Αλέξανδρος και ο αδελφός του Γρηγόριος και ο γιος του Αλέξανδρου, ο Σκαρλάτος. Αναγράφονται επίσης οι Τζιωρτζής Καλλιμάχης, Ραλλού Καλλιμάχη, Μαρία Καλλιμάχη. Ο Αλέξανδρος-Μ. Δραγουμάνος 1785 και 1794 ηγεμών Βλαχίας το 1795 - απέλυσε χρυσόβουλο για το οποίο η Εκκλησία του Μ. Ρεύματος ετησίως ελάμβανε 400 γρ. Ένα άλλο χρυσόβουλο εξέδωσε για το Ελλ. σχολείο να λαμβάνει το χρόνο 200 γρ.

Ο Αλέξανδρος αναφέρεται στον μεγάλο κώδικα ως πεϊζαδές (γιος ηγεμόνα) του πατρός του Ιωάννου Καλλιμάχη, πρώτου εκ της οικογενείας των Καλλιμαχών ο οποίος κατέλαβε την ηγεμονική θέση της Μολδαβίας το 1758.

Ο μισέρ Τζωρτζής Καλλιμάχης αναγράφεται και στο μεγάλο και στο μικρό κώδικα κατά το έτος 1809. Η Ραλλού Καλλιμάχη τρεις φορές αναφέρεται στο μικρό κώδικα (1799 και 1802) εξ αφορμής χρεών τα οποία πλήρωνε σ΄ αυτήν, η εκκλησία του Μ. Ρ. Ο Σκ. Βυζάντιος αναφέρει Ραλλού, θυγατέρα -του Αλέξανδρου Καλλιμάχη, η οποία ενυμφεύθη τον Κωνσταντίνο Υψηλάντη. Ίσως να είναι αυτή και να ανεγράφη στον κώδικα προ του γάμου της. Η Ευφροσύνη είναι κόρη του Αλέξανδρου Καλλιμάχη και σύζυγος του Αλέξανδρου Σούτσου . Μία κόρη είχε ο Ιωάννης Καλλιμάχης, την οποία ενυμφεύθη ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο γιος του Κωνσταντίν - Βόδα.

Θυγατέρα με το όνομα Μαρία είχε και ο Γρηγόριος Καλλιμάχης την οποία νυμφεύθηκε ο Γρηγόριος Στούρζας, ο πατήρ του πρώην ηγεμόνα Μιχαήλ Στούρζα. Αλλά η Μαρία Καλλιμάχη του κώδικα αναφερομένη κατά το 1846 θα είναι μάλλον ή ανεψιά της Μαρίας Ιωάννου Καλλιμάχη, χήρα του Σκαρλάτου ο οποίος καρατομήθηκε σε ηλικία μόλις 45 ετών ή του Ιωάννου, αμφοτέρων υιών του Αλέξανδρου Καλλιμάχη.

Καθώς γράφει ο Σκ. Βυζάντιος, οι Καλλιμάχοι είχαν κοινοτάφιο μέσα στο ναό του Κουρούτσεσμε. Κατοικούσαν δε και σε ιδιαίτερα παλάτια - προ πάντων ο Σκαρλάτος-που είχαν κτίσει στο χωριό εκείνο. Παρά ταύτα είδαμε ποίους δεσμούς είχαν με το Μ. Ρ. και εθεωρούντο μάλλον κάτοικοι. Κουρούτσεσμε - Μεγάλου Ρεύματος. Άλλωστε πολλές Φαναριώτικες οικογένειες κατοικούσαν στο διάστημα μεταξύ Κουρούτσεσμε και Μ. Ρεύματος γιατί αυτά τα δύο χωριά βρίσκονταν τόσο κοντά το ένα με το άλλο ώστε πολλές φορές πολλοί Φαναριώτες αν και είχαν την κατοικία τους στον Κουρούτσεσμε, ανακατεύονταν στα κοινοτικά πράγματα του Μ. Ρ. Για τον πρώτο Γιαννάκην Καλλιμάχη, γράφει o Δαπόντεαπέθανε εις τω εν Κουρούτσεσμε σπίτι του εν ειρήνη”. Τα τραγικά γεγονότα του  τέλους των Καλλιμάχηδων αναφέρει λεπτομερώς ο Σκ. Βυζάντιος που έζησε μαζί τους.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΟΥΡΟΥΖΗΔΩΝ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΥΡΟΥΖΗΣ - ΗΓΕΜΩΝ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ Ο Κωνσταντίνος Δημ. Μουρούζης αναφέρεται στους κώδικες. Το 1781, καθώς σημειώνεται στο τέλος του μεγάλου κώδικα, εξέδωσε ως ηγεμόνας της Μολδαβίας ηγεμονικό χρυσόβουλο με το οποίο χορηγήτο κατ' έτος στην εκκλησία του Μ. Ρεύματος  κερί 150 λίτρων. Ο Κωνσταντίνος Μουρούζης είχε γίνει ποστέλνικος το 1765. Την αδελφή του Αικατερίνη νυμφεύθηκε o Αλέξανδρος Υψηλάντης, ηγεμών της Βλαχίας. Ο Κωνσταντίνος το 1774 προήχθη εις Μ. Δραγουμάνο της Υψηλής Πύλης και το 1777, μετά τον φόνο του Γρηγορίου Γκίκα, ηγεμόνα της Μολδαβίας, διορίσθηκε ηγεμόνας της χώρας εκείνης. Παύτηκε κατά το 1782 και με τις ενέργειες του Νικολάου Μαυρογένη εξορίστηκε στη Λήμνο. Λίγο μετά  την επιστροφή του στην πόλη πέθανε την πρωτομαγιά του 1788.

Ο Αλέξανδρος Κων. Μουρούζης γεννήθηκε το 1746. Το 1777 διορίσθηκε ηγεμών της Μολδαβίας και το 1793 ηγεμών Βλαχίας, καθώς και το 1799 και 1803. Χρυσόβουλα αυτού προς όφελος της εκκλησίας ή της σχολής αναγράφονται στον μεγάλο κώδικα. Αυτός είναι ο ηγεμών ο οποίος ετάφη στον περίβολο του ναού του Μ. Ρεύματος. Ο Γεώργιος είναι γιος του Κων. Μουρούζη του αποθανόντος, το 1788 στον Κουρούτσεσμε και επομένως αδελφός του Αλέξανδρου. Ο Γεώργιος ήταν γαμπρός του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, Μ. Ρήτορος, εφονεύθη δε στη Ρόδο το 1793.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΥΨΗΛΑΝΤΩΝ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ι. Κ. ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ-ΗΓΕΜΩΝ ΤΗΣ ΒΛΑΧΙΑΣ Στους κώδικες καταχωρίζονται και πρόσωπα ανήκοντα στην περίφημο οικογένεια των Υψηλαντών. Στον μεγάλο κώδικα διαβάζουμε “παρρησία του υψηλοτάτου αυθέντου Αλεξάνδρου Υψηλάντου για τον μακαρίτη Δημητράκη πεϊζαδέ Υψηλάντην". Του ηγεμόνα αυτού σημειώνονται και δύο χρυσόβουλα του 1803. Η χρονολογία 1803 δεν συμβιβάζεται με εκείνη που ορίζουν oι διάφοροι ιστορικοί, οι οποίοι τερματίζουν την δευτέρα ηγεμονία του στην Βλαχία το 1782, οπότε εξορίστηκε στην Τένεδο, από όπου επανήλθε τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους. Ο μακαρίτης πεϊζαδές για τον οποίο έδωκε χρήματα στο ναό για να μνημονεύεται είναι ο δευτερογενής γιος του Δημήτριος. Στον μικρό κώδικα γίνεται λόγος και για τον γιο του Κωνσταντίνο διάδοχο του και στην δραγομανία και στην ηγεμονία (1796-99 δραγουμάνος 1799 ηγεμών Μολδαβίας, 1781, ηγεμών Βλαχίας, 1802-1804 πάλι ηγεμών Βλαχίας). Ο Αλ.Υψηλάντης καρατομήθηκε στις 13 Ιαν. Ι806.

Το 1807 μνημονεύεται στον ίδιο κώδικα η αρχόντισσα Ταρσίτσα Υψηλάντη και το 1834 αναφέρεται η Ελισάβετ Υψηλάντη. Η οικογένεια Υψηλάντη κατά την μαρτυρία του Δαπόντε κατοικούσε στον Κουρούτσεσμε. Η οικογένεια Αλέξανδρου Υψηλάντη είχε σχέση και με τον ναό του Προδρόμου του Σαράφ μπουρνού.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ-Υιός του Ι.Κ.ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ-Ηγεμών της ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ Κατά το 1816 σημειώνεται βοήθεια από υψηλ. αυθέντη Καρατζά 500 γρ. Ο Γιάγκος Καρατζάς, σημειώνεται ως άρχων ποστέλνικος είναι ο διάσημος Ιωάννης Καρατζάς γιος του Γεωργίου Καρατζά. Το χρυσόβουλο του 1816 είναι του Ιωάννου Γεωρ. Καρατζά, που πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 85 ετών. Αλλά όμως μέλη της οικογένειας Καρατζά απεβίωσαν και ενταφιάσθηκαν στο Μ. Ρεύμα. Ο μικρός κώδικας αναφέρει χρυσόβουλο του Κωνσταντίν Βόδα χαντζερή. Ήταν διερμηνέας του στόλου. Το 1797 διορίσθηκε ηγεμόνας Βλαχίας αντικατάστησα τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Στις 18 Φεβ. 1798 θανατώθηκε μέσα στο ηγεμονικό του παλάτι στο Βουκουρέστι με διαταγή της Υ. Πύλης.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΧΑΝΤΖΕΡΗΔΩΝ

Κατά το 1810 σημειώνεται πεϊζαδές Μιχαλάκης Χαντζερής διερμηνέας του στόλου κατά το 1797. Ο κώδικας κάνει μνεία και Αλέκου Χαντζερή, που τιτλοφηρείται άρχων Μπάνος . Οι Χαντζερήδες γενάρχη είχαν τον Μπασά Γιαννάκην, πατέρα του Σκαρλάτου Χαντζερή, ο οποίος ήταν αρχιδιάκων του μητρ. Δέρκων Νικόδημου. Το 1731 εξελέγη μητροπολίτης Δέρκων, το δε 1763 οικ. Πατριάρχης.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΔΩΝ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ - ΗΓΕΜΩΝ ΒΛΑΧΙΑΣ Η οικογένεια Μαυρογένηδων, κατοικούσαν στο Φανάρι και ο Νικόλαος είχε πολυτελές θέρετρο στα Θεραπειά καθώς και οι Υψηλάντες και οι γνωστοί ως κάτοικοι του Κουρούτζεσμε, Μουρούζηδες. Παρά ταύτα βρίσκουμε την φαναριώτικη αυτή οικογένεια και στο Μέγα Ρεύμα. Προκειμένου όμως για την οικογένεια Μαυρογένη θεωρείται βέβαιο ότι, μετά την θανάτωση του οσποδάρου Βλαχίας Νικολάου Μαυρογένη η σύζυγος του Μαριώρα μετοίκησε στο Μέγα Ρεύμα όπου διέμενε η οικογένεια του πατέρα της.

Η Μαριώρα ήταν θυγατέρα του πλουσιότατου Χίου πραματευτή Δημήτριου Σκαναβή ο οποίος είχε μέγαρο στο Μέγα Ρεύμα. Ο αδελφός της Μαριώρας Νικόλαος Σκαναβής ήταν κάτοικος του Μ. Ρεύματος, και αντιπρόσωπος του ηγεμόνα γαμπρού του, Νικόλαου Μαυρογέννη. Κατά το 1802-3 ο κώδικας αναφέρει την Ραλλού Μαυρογέννη στην οποία πλήρωσε η Εκκλησία ως τόκο 80 γρόσια.

Στο χωριό κατοίκησε και ο πατέρας του Αλέξανδρου Μαυρογέννη -πέθανε το 1902-πρεσβευτού της Τουρκίας στη Washington. O Αλέξανδρος Σπυρίδωνος Μαυρoγέννης γεννήθηκε στο Μ. Ρεύμα το 1845. Όσο χρόνο η Μικτή Επιτροπή επί της ανταλλαγής των πληθυσμών, έδινε πιστοποιητικά μη ανταλλαξιμότητας, ο μακαρίτης Αλέξανδρος ήλθε στο Μ. Ρεύμα και ζήτησε να βρει την εγγραφή της γεννήσεως του. Ο πατέρας του Σπυρίδων ήταν γιος του Αλέξάνδρου Μαυρογέννη, γιατρού δε του Σουλτάνου Χαμίτ.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΙΝΩΝ

Γνωστή η αρχαία βυζαντινή οικογένεια των Καντακουζηνών. Ολόκληρη συνοικία του Μ. Ρεύματος έφερε το όνομα “Καντακουζηνών”. Καμία αμφιβολία δεν πρέπει να υπάρχει ότι πρόκειται περί απογόνων της μεγαλογενούς και χρυσής σειράς των Καντακουζηνών. Ο Στέφανος Καντακουζηνός, γιος του Κωνσταντίνου διορίσθηκε ηγεμόνας Βλαχίας το 1714. Άλλος γιος του Κωνσταντίνου Καντακουζηνού ο Δημήτριος είχε διορισθεί ηγεμόνας της Μολδαβίας το 1694 και πάλι το 1684. Και από την μεγάλη αυτή οικογένεια έχει φιλοξενήσει νεκρούς το χωριό μας.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΡΩΣΣΕΤΗ

Και η οικογένεια Ρωσσέτη απαντά στα βιβλία του Μ. Ρ. Ο Ματθαίος στο μικρό κώδικα (1799) τιτλοφορείται κόμισος, στον οποίο πουλήθηκε στασίδι στην εκκλησία μετά από τις δύο πυρκαϊές. Από κόμισος έγινε σπαθάρης, και γι΄ αυτό τιτλοφορείται σπαθαρέσσα η σύζυγος του Μαριώρα. Αναφέρεται εξ αφορμής χρέους της Εκκλησίας προς αυτήν. Και άλλος Ρωσσέτης ο Αλέκος αναγράφεται ως κόμισος.

Η οικογένεια Ρωσσέτη είναι ηγεμονική. Ο Αντώνης Ρωσσέτης, διορίσθηκε οσποδάρος Μολδαβίας κατά τον δέκατο έβδομο αιώνα. Κατά την ίδια περίπου εποχή συναντάμε τον Λασκαράκη Ρωσσέτη σπαθάρη παραδουνάβιου ηγεμονίας και Μεγ. Λογοθέτη του οικ. Πατριαρχείου. Τον Ιανουάριο του 1741 ο Μιχαλάκης Ρωσσέτος της ίδιας οικογένειας, ήταν τότε μέγας χαρτοφύλακας της Μ. Εκκλησίας και προήχθη σε μέγα σκευοφύλακα. Κατά το 1752 ο Νικόλαος Ρωσσέτης, αναφέρεται ως Σπαθάρης του ηγεμόνα της Βλαχίας Ματθαίου Γκίκα. Ο μεγάλης οικογένειας αυτός γόνος ήταν φίλος και συνεργάτης του Αλέξανδρου Σούτσου.

Στον μεγάλο κώδικα καταχωρίζεται περίληψη πατριαρχικού γράμματος, με την οποία η εξαρχία, του αγιάσματος του Προφήτη Ηλία παρέμεινε υπό την κυριότητα του Ιωάννη Ρωσσέτου. Και της οικογένειας αυτής οστά κρύπτονται κάτω από τα μάρμαρα του δαπέδου του ναού ή κάτω από τα χώματα του περιβόλου του, ή και του αρχαίου κοινοτικού νεκροταφείου πλησίον της εκκλησίας.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΝΟΥ

Η οικογένεια Μάνου αναφέρεται και στους δύο κώδικες. Τέσσερις Μάνοι σημειώνονται, ο Γεώργιος, ο Αλέξανδρος, ο Σκαρλάτος και ο Νικολάκης. Και οι τέσσερις γιοι του Μανουήλ Μάνου, γιατρού. Ο Μανόλης ήταν γιος του Γεωργίου Μάνου, πεθερός δε του Σκαρλάτου Καρατζά. Ο Νικολάκης αναγράφεται στον μεγάλο κώδικα, στην στήλη “των σπιτιών” που δίνουν κιουρεκτζίδικα (1785). Ήταν λοιπόν κάτοικος Μ. Ρεύματος και είχε δικό του σπίτι στο χωριό. Ο Γεώργιος, μνημονεύεται γιατί γιατί είχε παραστεί στην συνέλευση η οποία έγινε το 1768, στο σπίτι του Δημ. Σκαναβή.

Ο Αλέξανδρος γαμπρός του ηγεμόνα Αλέξανδρου Υψηλάντη, αναφέρεται ως μέγας “δραγομάνος Αλέκος” και ως Μέγας Λογοθέτης. Ο αδελφός του Σκαρλάτος, σημειώνεται και ως Μέγας Λογοθέτης, υπογράφει δε το 1780 ως μάρτυρας στο χρυσόβουλο του Αλ. Υψηλάντου. Ο Νικόλαος και ο Εμμανουήλ Μάνος υπογράφουν το υποσχετικό του 1757.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΤΖΟΥΚΗΔΩΝ

Επίσης στους κώδικες γίνεται λόγος και για την οικογένεια Τζουκή εξ αφορμής του Ιωάννη Μαυροκορδάτου. Στον μικρό κώδικα αναφέρεται Ευφροσύνη Τζουκή (έτος 1794 και 1799). Η οικογένεια Τζουκή, η οποία είχε σπίτι και στο Φανάρι, είλκυσε, φαίνεται, λόγω των συγγενικών δεσμών και την οικογένεια Ιωάννου Μαυροκορδάτου στο ευάερο αυτό προάστιο του Βοσπόρου. Θωμάς και Κωνσταντίνος Τζουκής αναγράφονται σε έγγραφο του πατριάρχη Καλλίνικου (1691) και το οποίο  αφορούσε την πατριαρχική σχολή του Φαναρίου.

Η οικογένεια Τζουκή είναι βυζαντινής καταγωγής . Στον μεγάλο κώδικα συναντούμε και το όνομα του Ιωαννίτου Μίσου ή Μίσογλου, ο οποίος είχε λάβει μέρος στην συνέλευση του Μ. Ρ. το 1768. Ήταν μέγας σπαθάρης του Αλ. Υψηλάντη.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΣΚΑΝΑΒΗΔΩΝ

Πολλές φορές έγινε λόγος για τον διάσημο Μεγαρευμιώτη -χιακής καταγωγής- Δημήτριο Σκαναβή, πλουσιότατο έμπορο και τραπεζίτη, ιδιαιτέρο της Ζεϊνέπ Σουλτάν, αδελφής του Σουλτάνου Μουσταφά του Γ' και συζύγου του βεζίρη Μουσούνογλου, καθώς και της Ασμά - Σουλτάν, αδελφής του Σουλτάνου Χαμίτ του Α΄. Χάρη στους δεσμούς του αυτούς απέκτησε και πλούτο πολύ και μεγάλη δύναμη. Χρημάτισε δε και καπικεχαγιάς του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικολάου Μαυρογένους, του οποίου τον ανεψιό Στέφανο νυμφεύθηκε, η κόρη του Μαριώρα.

Ο Δημήτριος Σκαναβής και ο μικρασιάτης Χατζή Αρσλάνογλους χρημάτισαν σημαίνοντα μέλη της επιτροπής του “πολιτικού συστήματος” (Κοινού). Η συσσώρευση πλούτου, διάφορες συκοφαντίες και προπάντων ο θάνατος της προστάτιδας του Ασμα- Σουλτάν, προκάλεσαν το τραγικό τέλος του. Ο Σουλτάνος Χαμίτ ο Α' διέταξε τον αποκεφαλισμό του. Είχε δύο αρχοντικά σπίτια στο χωριό. Στο ένα απ' αυτά έγινε η ιστορική εκείνη συνέλευση, παρουσία του πατριάρχη Σαμουήλ. Από την μικρασιάτικη οικογένεια Ιορδανάκη Χατζή Αρσλάνογλους αναφέρεται κατά το 1803, ο Γεώργιος.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΒΑΚΗΔΩΝ

Και άλλη Χιακή οικογένεια είχε κατοικία στο Μ. Ρεύμα. H οικ. Καβάκη. Από τα μέσα του ΙΗου αιώνα ήταν εγκατεστημένη στην πόλη. Ο Δημήτριος Καβάκης ως επίτροπος του Κοινού συνυπογράφει με τον Δ. Σκαναβή την υποσχετική.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΡΑΛΕΤΟ

Οι κώδικες αναγράφουν Δραγουμάνο Ραλέτο (1794) .Ο Κωνσταντίνος Ραλέτος έγινε Δραγουμάνος το 1788. Ο μεγάλος κώδικας αναγράφει Κων. Ράλλην. Ο Κ. Ράλλης σημειώνεται ως δραγουμάνος. Πιθανόν να ήταν γιος της αδελφής του Αλέξανδρου Ράλλη επιφανούς Φαναριώτη, θείου του Γεωργίου Ράλλη. Και ο Γεώργιος Ράλλης συγγραφέας του Συντάγματος των Κανόνων γεννήθηκε στην Κων/πολη το 1804.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΣΚΟΥΛΩΝ

Σπίτι στο Μέγα Ρεύμα, για το οποίο πλήρωνε για κιουρεκτζίδικα είχε και ο άρχοντας Ανδρόνικος Χρυσοσκούλος. Ο Ανδρόνικος ήταν γαμπρός του ηγεμόνα της Μολδαβίας Γρηγορίου Γκίκα. Κατά το l713 απαντούμε στον Δημητράκη Χρυσοσκουλαίο. Στον μεγάλο κώδικα αναγράφεται ο Ιακωβάκης Ρίζος, Σπαθάρης κατά το 1773.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΑΚΗΔΩΝ

Ένας επιφανής και περιλάλητος Μεγαρευμιώτης, του οποίου τα ερείπια του μεγάρου σώζονταν μέχρι το 1960 (επάνω από τα καζίνα του Ακιντί μπουρνού) είναι ο Γεώργιος, γιος του τζεράχη (γιατρού) Σταυράκη, ο γνωστός ως Γεώργιος Σταυράκογλους. Είχε πάρει ως σύζυγο την θυγατέρα του Τζελέπη Μανόλη. Ευφυής και επιτήδειος κατώρθωσε να αποκτήσει μέγα κύρος και να αλλάζει τους ηγεμόνες των παραδουνάβιων χωρών. Πολυπράγμων και ορμητικός αναμιγνύονταν και στις υποθέσεις του Πατριαρχείου μας και προ πάντων στις μεταθέσεις και τις προαγωγές των αρχιερέων.

Είχε λάβει το οφίκιο του Σπαθάρη. Συνετέλεσε στον διορισμό του Γρηγορίου Γκίκα, ως ηγεμόνα της Μολδαβίας όταν παύτηκε ο Γρηγόριος Καλλιμάχης. Ο Γεωρ. Σπαθάρης διενήργησε τον διορισμό του Στεφάνου Ρακοβίτζα ως ηγεμόνα της Βλαχίας. Κατά το 1763 o ηγεμόνας της Βλαχίας Κων. Τζιχάνης Ρακοβίτζας διόρισε τον Γεωργάκην Σταυράκογλου ως καπικεχαγιά του. Κατά το 1765 ο άναξ (ο Σουλτάνος Μουσταφάς ο Γ') φονεύει νύχτα τον Γεώργιο Σπαθάρη και γκρεμίζει το παλάτι του στο Μ. Ρεύμα. Αυτά γράφει ο Αλ. Υψηλάντης σύγχρονος του. Ο ατυχής αυτός ομογενής ήταν επί κεφαλής του ομίλου εκείνου των ομογενών, ο οποίος το 1762 ίδρυσε το πρώτο εθνικό Νοσοκομείο.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ, ΝΕΓΡΗ, ΒΛΑΣΤΟΥ, ΜΕΖΙΚΗ

Και στους δύο κώδικες απαντάμε στον Μανωλάκη Παλαιολόγο. Πρόκειται περί μέλους αριστοκρατικής οικογένειας. Θεοδωράκης Νέγρης, τζελεμπής, αναγράφεται πολλές φορές στα κοινοτικά βιβλία μεταξύ 1799 και 1802 ως δανείσας χρήματα. Κατά το 1805 αναγράφεται και Στέφανος Νεγρεπόντης. Κατά την ίδια εποχή αναφέρεται και ο Ιωάννης Βλαστός, γιατρός από την Χίο. Δημήτριο Βλαστό αναφέρει ο Υψηλάντης ως καπικεχαγιά του αυθέντη Μπραγκοβάνου. Τον ίδιο αναφέρει και ο Νικ. Μαυροκορδάτος. Κατά το 1640 βρίσκουμε τον Μιχαήλ Βλαστό, Μ. Εκκλησιάρχη και Θωμά Βλαστό Μ. Πρωτέκδικο. Ιωάννης Βλαστός είναι και ένας από τους υπογράψαντες υποσχετικό.

Κάτοικοι του Μ. Ρεύματος ήταν και oι γνωστοί στην πόλη Μεζίκες. Πρώτος στους κώδικες αναφέρεται ο Χότζα ή Χατζή Μεζίκης, κατόπιν ο Ευστράτιος και ο Δημήτριος Μεζίκης. Ο πρώτος σημειώνεται το1785 και 1802 οι άλλοι κατά το 1816 ως έχοντες εισπράξει τόκους έναντι δανείου από την εκκλησία. Το 1839 ο Ιωάννης Μεζίκης, ήταν επίτροπος της εκκλησίας και είχε συνάδελφο τον γνωστής Χιακής οικογενείας γόνο Κων. Σεβαστόπουλο. Ο Ιωάννης ήταν γιος του χότζα Μεζίκη.

Αλλες ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ

Πολλά ονόματα γνωστών οικογενειών, απαντώνται στους κώδικες της Κοινότητας. Μακάς, Θεόφιλος Μακάς, Ζωήτσα Μακά, Ευφροσύνη Μακά, Κων. Παπαρρηγόπουλος, Σοφίτζα Παπαρρηγοπούλου, Κασώ Χουρμούζη, Αλέξανδρος και Αθανάσιος Μοσχονάς, Κωστάκης Χαρίτος, Νικ. Πασπάτης, Τζανής (Ζάν) Πιτσιπιός, Ζαρίφης ο κάπηλας, Γιάνκος Ζαρίφης, Κυριάκος και Τριαντ. Παντζίρης, οικογένεια Ιωάννου Φιλαλήθους, Μαντζαβίνης, Ιωάννης Πανάς, Αικ.Μελαγχροινού, Χατζή Γεώργης Κέπετζης, Κων. Καλημέρης, Νικ. Γιαπισκάκης, Δημ. Σχοινάς Στέλνικος, Τζεμπραϊλας Κουλουτζιάρης, Παυλής και Τζανής Βούρος, Χατζή Λαμπίκης, Ηλιάσκος Θωμάς, Κυριάκος Θωματζίκος Δισίλας γιατρός, Γεωργίου Μαργέλος, Βαρδαλάχος και Δουδού Βαρδαλάχου, Ιωάννης Καμπούρογλου, 'Ιβος Δροσινός, Απ. Δούμας, Αντ. Κελαϊδίτης, Κων. Ρωσσόπουλος, Βασ. Σαριδάκης, Νικ. Σκόρδας, Λιονής Ποτέσσαρος, Χατζή Αντώνιος Κόχιλας, Καπετάν Ηλίας, Βαλιάνος Καμινάρης, Τζιτζίκας, Λεονής Τζιτζίνιας, Νικ. Ζάκος, Λάσκαρις Μπούχλιας, Σιορ Θωμάς Σβουρόνος και πολλοί άλλοι. Από τους ως άνω ομογενείς αρκετοί χρημάτισαν και επίτροποι της εκκλησίας.

Ο Παυλής και ο Τζανής Βούρος, Χίοι, χρημάτισαν και οι δύο επίτροποι. Η οικ. Μακά αναφέρεται το 1788. Η σύζυγος του Μακά Ζωήτσα αναγράφεται το 1794, ως λαμβάνουσα τόκους. Κατά τα έτη 1830, 1831, 1836, μνημονεύεται ο γιος του πρώτου Μακά Θεόφιλος. Κατά πάσα πιθανότητα οι αναφερόμενοι στους κώδικες Μακάδες ήταν Χιακής καταγωγής καθώς και πολλοί άλλοι έγκριτοι κάτοικοι του Μ. Ρεύματος. Ίσως ο Αθανάσιος Μακκάς, παππούς του ελλογιμότατου κ. Λέοντος Μακκά, ο οποίος το 1821 εσπευσμένα εγκατέλειψε την πόλη, ήταν αδελφός του Θεόφιλου Μακκά, διαμείναντος στο Μ. Ρεύμα και μετά τα γεγονότα του 21. Αναμφίβολα πολλοί κατά τις δύσκολες εκείνες ημέρες εγκατέλειπαν το ωραίο αυτό προάστιο του Βοσπόρου.

Μεταξύ αυτών που αναχώρησαν από την πόλη και ιδιαίτερα από το Μ. Ρεύμα, κατά την ταραχώδη εκείνη εποχή, είναι και ο πατέρας του ιστορικού Κων. Παπαρρηγόπουλου. Ο θείος του ιστορικού αυτού, Κωνσταντίνος κατοικούσε στο Μ. Ρεύμα το 1819 .Ήταν επίτροπος, και πέθανε προσβληθείς από πανώλη. H Σοφίτζα Παπαρρηγοπούλου έμενε στο χωριό, αναφέρεται δε το 1834 ως δανείσασα  500 γρ. στο ταμείο της εκκλησίας.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΖΑΡΙΦΗΔΩΝ

Ο Ζαρίφης κατάγονταν από τον Μαρμαρά (Πρικόννησος), όπου καταγίνονταν με την οινοπαραγωγή. Εγκαταστάθηκε περί τα τέλη του δεκάτου ογδόου αιώνα στο Μ. Ρεύμα, και συνέχισε να ασκεί το ίδιο επάγγελμα, αφού το χωριό μας τότε, ήταν κατάφυτο από αμπέλια. Ο Ιωάννης Ζαρίφης γιος του εκ Πασά Λιμάνι ελθόντος γενάρχου σημειώνεται ως κάπηλος. Ο Ζαρίφης πάππος του ευεργέτη Γεωργίου Ζαρίφη απέθανε και ετάφη στο Μ. Ρ. στον περίβολο του ναού.

Ο Ζαρίφης είχε γιο τον, Ιωάννη ή Γιάγκο Ζαρίφη ο οποίος αναφέρεται στους κώδικες του χωριού το 1816. Ο Μεγαρευμιώτης Ιωάννης Ζαρίφης κοινωνικώς έφθασε σε υψηλή περιωπή, γι΄ αυτό και σημειώνεται με το τιμητικό “τζελεπής” (Celebi) τον οποίο τίτλο, οι κώδικες της Κοινότητας απέδιδαν πάντοτε σε σπουδαίες προσωπικότητες. Ο  Ιωάννης Ζαρίφης έφυγε στην Οδησσό μαζί με τον μικρό τότε γιο του Γεώργιο. Τον Γιάγκο Ζαρίφη είχε κάμει, γαμπρό του ο Ιορδανάκης Καπλάνογλους, πολύ γνωστός Μικρασιάτης. Ο Μ. Γεδεών σημειώνει τα εξής για τον Ιωάννη Ζαρίφη, πατέρα του εθνικού ευεργέτη, Γεωργίου Ζαρίφη. “αναμιγνύεται στα κοινοτικά του Μ. Ρεύματος, είχε μέγαρο πατρικό στο Φανάρι (1795), έτερο μέγαρο εv Μεγάλω Ρεύματι, και τρίτο εν Θεραπείοις”.

Ο πρώτος λοιπόν από τους Ζαρίφηδες πλούτησε στο Μ. Ρεύμα και εκεί απέθανε και ετάφη. Ο γιος του Ιωάννης στο ίδιο προάστιο εκπαιδεύτηκε, εκεί απέκτησε μέγαρο και έλαβε ενεργό μέρος στην διοίκηση των κοινοτικών πραγμάτων. Τον Ιούνιο του 1949 ο γιος του Λεωνίδα Ζαρίφη, Κωνσταντίνος Ζαρίφης, αντάξιος των προγόνων του, τρισέγγονος δε του γενάρχου Ζαρίφη κατοίκου Μ. Ρεύματος, ήλθε στο ιστορικό χωριό με συγκίνηση μεγάλη πάτησε τα χώματα εκεί όπου έζησε και απέθανε ο τετιμημένος γενάρχης του.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΡΑΓΚΑΒΗΔΩΝ

Και ο αείμνηστος Αλέξανδρος Ραγκαβής, του οποίου η οικογένεια συνδέεται με συγγενικούς δεσμούς με τους “Σουτσίδες” όπως τους αποκαλεί ο Α. Κ. Υψηλάντης, γεννήθηκε στο Μ. Ρεύμα. Το γράφει ο ίδιος στα Απομνημονεύματα του “Γεννήθηκα στις 27 Δεκεμβρίου 1809 στο πατρικό μας σπίτι στο Μ. Ρ. (Αρναούτκιοϊ), το οποίο μετά πλείστα έτη είδα αμετάβλητο σωζόμένο απέναντι την βαπορόσκαλα. Βαπτίσθηκα δε από την μάμμη μου, η οποία μου έδωσε, το όνομα του αδελφού της Αλέξανδρου Σούτσου, του ηγεμόνα της Βλαχίας”. Στο ξύλινο αυτό σπίτι πολύ πιθανό να κατοίκησε μετά ο Πατριάρχης Κωνστάντιος ο Β', και κατόπιν έγινε κτήμα της οικογένειας Μιχαήλ Σταύρου.

ΤΟΥΡΚΟΙ

Στο Μ. Ρεύμα διέμεναν, ελάχιστοι Τούρκοι. Αυτοί ήταν κατά το πλείστον μεγιστάνες, ανώτεροι θρησκευτικοί ή πολιτικοί υπάλληλοι.

Συνεχίζουμε…

Στο ωραίο και τόσο γραφικό και ιστορικό αυτό χωριό του Βοσπόρου, Κουρούτσεσμε, είχαν κατοικίες και έλαβαν μέρος στην διοίκηση των κοινοτικών πραγμάτων και τα σχολεία οι οικογένειες των Μουσούρων, των Καραθεοδωρήδων, των Κρέστοβιτς και των Βεγλερή.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΟΥΣΟΥΡΗ-ΠΑΣΑ

Ο πρώτος από τους Μουσούρους που άφησε το Ρέθυμνο της Κρήτης ήταν ο Παύλος Μουσούρος, γόνος της Βυζαντινής οικογένειας των Μουσούρων, η οποία με άλλες αριστοκρατικές οικογένειες του Βυζαντίου, επί Νικηφόρου του Φωκά, κατά τον l0 αιώνα εγκαταστάθηκε στην Κρήτη. Ο Παύλος ήλθε στο Μ. Ρεύμα περί τα τέλη του l8ου αιώνα και ασκεί εδώ το επάγγελμα του διδάσκαλου. Σχετίσθηκε με την oικ. Ιωαννίδη νυμφευθείς την Κασσάνδρα Ιωαννίδη. Απέκτησε τρεις γιους, τον Κωστάκη, τον Ιωάννη και τον Παύλο, πεθερού του διάσημου Αλέξανδρου Καραθεοδωρή πασά, συγγενούς του Οικ. Πατριάρχη Κυρίλλου του ΣΤ΄.

Παύλος Μουσούρης 

Καραθεοδωρήδες κατάγονταν από το Βοζνοχώρι της Αδριανουπόλεως. Ο Ιωάννης Μουσούρος διακρίθηκε για την εξαιρετική ελληνομάθεια του. Δυστυχώς οι πλούσιες βιβλιοθήκες του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή και Κ. Μουσούρη διασκορπίστηκαν. Ο Κωστάκης Π. Μουσούρης εκπαιδεύθηκε με την προστασία του αρχιμανδρίτη θείου του. Έμαθε και γλώσσες ευρωπαϊκές. Εισήλθε στην πολιτική χάρις κυρίως στον γάμο του με την Άννα, θυγατέρα του ηγεμόνα Στέφανου Βoγορίδη, ο οποίος κατοικούσε τότε στο παλάτι του στο Μ. Ρεύμα, το οποίο κατόπιν μετατράπηκε σε Αμερικανικό παρθεναγωγείο.

Στο ίδιο χωριό κατοικούσε και ο Κωστάκης Μουσούρος. Εργάσθηκε σε μεγάλες θέσεις, στις πρεσβείες του Οθωμ. Κράτους, στην Αθήνα και το Λονδίνο. Παρεξηγήθηκε κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ως ανωτάτου Τούρκου υπαλλήλου. Από την αλληλογραφία του, φαίνεται ότι προσπαθούσε και το καθήκον του να εκτελέσει ως υπάλληλος του Οθωμ. Κράτους και το Γένος του και την Εκκλησία του να υπηρετεί.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΡΕΣΤΟΒΙΤΣ

Στο Μ. Ρεύμα έγκαιρα εγκαταστάθηκε και ο Γαβριήλ Κρέστοβιτς ή Κρεστίδης. Σπούδασε στην Κων/πολη και στο Παρίσι. Μετά τις σπουδές του επέστρεψε στην Πόλη. Διορίσθηκε τοποτηρητής του πρώτου ηγεμόνα της Σάμου Στέφανου Βογορίδη. Μετά από υπηρεσία στο υπουργείο της Δικαιοσύνης διορίσθηκε καθηγητής του εμπορικού δικαίου και πρόεδρος του πρώτου εμποροδικείου της Οθωμ. Αυτοκρατορίας. Χρημάτισε μέλος της πρώτης Εθνοσυνέλευσης του Πατριαρχείου μας (1858) και συνετέλεσε στην σύνταξη των εθνικών Κανονισμών.

Μετά την συνθήκη του Βερολίνου η Ανατολική Ρωμυλία κηρύχθηκε αυτόνομη, και ο Γαβριήλ Κρέστοβιτς υπουργός των εσωτερικών. Αργότερα έγινε γενικός διοικητής αυτής (ηγεμών). Το 1885 κατόπιν επανάστασης στη χώρα αυτή με σκοπό την προσάρτηση της στην Βουλγαρία ο Γαβριήλ ύστερα από πολλές ταλαιπωρίες επέστρεψε στην Κων/πολη όπου και διορίσθηκε μέλος του Συμβουλίου του Κράτους. Την θέση αυτή κατείχε μέχρι τον θάνατο του (1898). Είχε νυμφευθεί το 1857 την Ευφροσύνη θυγατέρα του Αντωνίου Σοφιανού, Μεγαρευμιώτου, και συγγενή της οικογενείας Σταύρου. Ο γιος του Γαβριήλ,   Στέφανος Κρέστοβιτς έζησε στο Μ. Ρεύμα. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το 1896 διορίσθηκε βοηθός διοικητής Μοναστηρίου. Εκτέλεσε άριστα τα καθήκοντα του και έτυχε επαίνου παρά της Οθωμανικής Κυβέρνησης. Από δε της Ελληνικής παρασημοφορήθηκε με το παράσημο του ανώτερου Ταξίαρχου του τάγματος του Σωτήρος. Κατόπιν διορίσθηκε (1909) μέλος του Νομοελεγκτικού τμήματος του Συμβουλίου του Κράτους όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατο του (1922). Το 1898 νυμφεύθηκε την Λουκία Αλεξάνδρου Καραθεοδωρή. Από τον γάμο του απέκτησε δύο γιους τον Γαβριήλ και τον Αλέξανδρο Κρέστοβιτς.

Το μέγαρο του Γαβριήλ πασά κτισμένο στο μέσο του λόφου που καταλήγει στον λεγόμενο “τούμπον” περιήλθε αργότερα στην κατοχή του έγκριτου Τούρκου Χουσεϊν. Στο μέγαρο αυτό είχε πεθάνει και ο αείμνηστος Στέφανος, του οποίου οι δύο γιοι εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗΔΩΝ

Η οικογένεια Αλέξανδρου Καραθεοδωρή - πασά, αν και μέχρι της πυρκαγιάς του 1918 η οποία κατέκαψε το πατρικό του μέγαρο, διέμεινε στον Κουρούτζεσμε, εν τούτοις τόσον ο Αλέξανδρος πασάς όσο και τα τέκνα του, ιδίως οι γιοι του Στέφανος και Παύλος, έδειχναν πάντοτε αμείωτο ενδιαφέρον για τα κοινοτικά του Μ. Ρεύματος. Η μακαρίτισσα Κασσάνδρα Αλέξανδρου Καραθεοδωρή - πασά χρημάτισε για πολλά χρόνια πρόεδρος της Φιλοπτώχου Αδελφότητας των Κυριών του Μ. Ρεύματος και συντελούσε πάντοτε στην ανακούφιση των δύστυχων, κυρίως κατά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΒΕΓΛΕΡΗ

Στο Μ. Ρεύμα κατοίκησε και ο Γρηγόριος Βεγλερής, γαμβρός του Καραθεοδωρή - πασά, τελευταίος (1912) ηγεμών της Σάμου.

Αξιοσημείωτο είναι το υπέρ της Κοινότητας ενδιαφέρον του αριστοκράτη ομογενή εκείνου, ανεψιού του περίφημου Αρχιμανδρίτη Γρηγορίου Βεγλερή που ήταν από τους πρώτους απόφοιτους της Θεολ. Σχολής Χάλκης.

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΟΓΑΔΗΣ

Θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε και στον δάσκαλο του έθνους Νικόλαο Λογάδη που είχε σχέση με το χωριό. Να τι γράφει γι' αυτόν ο Σκ. Βυζάντιοςεν δε τη του ναού - Μ. Ρεύματος   -περιβόλω, όπου και το του ναού νεκροταφείο και παρεκκλήσιο, επ' ονόματι της Αγ. Παρασκευής, δυναται τις περιοδεύων να συναρμολογήσει ολόκληρο νεκυίαν, αναλεγόμενος τα επιτύμβια επιγράμματα, εν ηρωελεγείω τα πλείστα μέτρω, πάντα σχεδόν προϊόντα της μούσης του αοίδιμου Νικ. Λογάδου, ενός των σεβαστών διδασκάλων του ημετέρου Γένους”. Δίδαξε στην πατριαρχική Ακαδημία Κουρούτσεσμε και διηύθυνε αυτήν.

Λυπηρό είναι ότι καταστράφηκαν όλες εκείνες οι μαρμάρινες πλάκες από τις οποίες θα διαβάζαμε τα επιτύμβια έγκριτων ομογενών, Μαυροκορδάτων, Μουρούζηδων Ζαρίφηδων και άλλων.

ΟΙ ΚΑΣΣΙΩΤΕΣ

Πολλοί άλλοι έγκριτοι ομογενείς σημειώνονται στους κώδικες του Μ. Ρεύματος. Αξιοσημείωτοι όμως είναι οι εδώ διαμείναντες μέχρι το 1922-23 πυκνές παροικίες Κασσιωτών και κατοίκων του Κατιρλή (=Μουλοχώρι). Από τους Κασσιώτες αναφέρονται ο Ιωάννης ΙΙνευματικός που ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο του χωρίου μας, οι αδελφοί Μαυρή, Ιωάννης και Νικόλαος, ο κ. Ρεθύμνης, τον κ. Κουλουκουντή, τον Τζαννέτο, τον γιατρό Βουβλινόπουλο, τον καπετάνιο Γκιοζέπο, τον Γιάναρο Μηνά, τον μακαρίτη Νικολάου, τον γιατρό Λεντάκη και πολλούς άλλους.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΒΟΥΤΑ, ΔΟΥΖΟΓΛΟΥ

Οικογένεια άξια μνείας τυγχάνει και η του μακαρίτη Βούτα, Χιακής καταγωγής,

Οι κώδικες αναφέρουν και Δουζογλούδες. Αυτοί ενοικίαζαν για τα άλογα τους το τσαΐρι του Προφήτη Ηλία. Το πάνω μέρος του Αμερικάνικου Παρθεναγωγείου, ή και ολόκληρη η περιοχή εκείνη ανήκε στην μεγάλη αυτή αρμένικη οικογένεια της οποίας το τέλος υπήρξε πολύ τραγικό.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΑΥΡΟΥ

Οικογένεια η οποία πράγματι απεδείχθη ωφέλιμη για το χωριό είναι η γνωστή με το όνομα Μιχαήλ Σταύρου. Εμπρός στην είσοδο του ναού του Προφήτη Ηλία υπάρχει ο τάφος της οικογένειας. Εκεί διαβάζουμε, “21 Νοεμβρίου 1880 Μιχαήλ Σταύρου και 1881 Αύγουστος Φωτεινή Σταύρου. Ο πατέρας του Τζωρτζής Σταύρου και η μητέρα του Αναστασία σημειώνονται στα κοινοτικά βιβλία.

Το μέγαρο του με ευρύτατο κήπο ήταν κοντά στο σπίτι του Μιχαλάκη Μπογιατζόγλου, ανεψιού του περιώνυμου μητροπολίτη Κυζίκου Νικόδημου, και σχολάρχη της Θεολογικής Σχολής του Σταυρού στα Ιεροσόλυμα. Πάντοτε εξυμνείται εδώ η φιλομουσία και η φιλανθρωπία και εν γένει η ευεργετική και κοινοτική δράση της αριστοκρατικής αυτής οικογένειας. Ο γιος του Μιχαήλ Σταύρου, Ιωάννης, συνδεθείς με γάμο μετά της Ευφροσύνης Παύλου Μουσούρου καθώς και τον οίκο των Καραθεοδωρήδων, ουδέποτε λησμόνησε την γενέτειρα του, το Μ. Ρεύμα, όπου εργάσθηκε και ως εφοροεπίτροπος. Η οικογένεια Τζωρτζή-Μιχαήλ-Ιωάννου Σταύρου είναι η ίδια με την οικογένεια Γεωργίου Σταύρου, Ηπειρώτου, του ιδρυτού της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Ο Ιωάννης M. Σταύρου πέθανε κατά την ανακωχή μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και κηδεύτηκε από τον ναό της Αγίας Τριάδας του Πέρα, με την συμμετοχή στην κηδεία και του κλήρου του Μ. Ρεύματος.

Επίσης αναφέρονται οι οικογένειες….

Μεταξύ των ονομάτων που αναφέρονται στους κώδικες διαβάζουμε και τα ονόματα, Τζιτζίνια, Τζιτζιράκου, Χατζή, Αντώνιος Κόχιλας και άλλες. Η οικογένεια Κόχιλα κατοικούσε κατά το 1940 στο Βεβέκι. Επίσης η μόνιμη κατοικία της οικογένειας του καθηγητή της Θεολ. Σχολής Χάλκης κ. Βασιλείου Σταυρίδη βρίσκεται στο Μ. Ρεύμα.

Τα τελευταία χρόνια, πριν τον μαρασμό του χωριού, και ανώτεροι διπλωματικοί υπάλληλοι του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κων/πολη, διέμεναν στο Μ. Ρεύμα. Ένας από αυτούς είναι και ο στρατηγός ε.α. κ. Δημήτρης Μπάκας, ο οποίος διετέλεσε εμπορικός ακόλουθος, και ο οποίος βρίσκεται κοντά στους Μεγαρευμιώτες, σε κάθε τους εκδήλωση.

Στο νεκροταφείο του Μ. Ρεύματος είναι ενταφιασμένος και ο γνωστός Φαναριώτης Δημήτριος Στεφανίδης. Επίσης ο βουλευτής Κων/πόλεως του Δημοκρατικού κόμματος (Demokrat Partisi), και στενός φίλος και συνεργάτης του πρωθυπουργού της Τουρκίας την δεκαετία 1950-1960 Αδνάν Μεντερές, αείμνηστος Χρηστάκης Ιωαννίδης, αναπαύεται στο νεκροταφείο του Μ. Ρεύματος, εκεί πάνω στο λόφο του Προφήτη Ηλία, από όπου και η καταγωγή του.

horizontal rule

Γεώργιος Ζαρίφης... Ένας Μέγας Ευεργέτης από το Μ.Ρ.

Ο Γεώργιος Ζαρίφης γεννήθηκε το 1806 στο Μέγα Ρεύμα της Κωνσταντινούπολης από πατέρα έμπορο. Ο Ζαρίφης πίστευε ιδιαίτερα στην πολιτιστική ακτινοβολία του υπόδουλου ελληνισμού, γι αυτό η μεγάλη του αγάπη και ο κύριος στόχος των ευεργεσιών του ήταν η Παιδεία. Βοήθησε λοιπόν να ιδρυθεί στο Φανάρι η Μεγάλη του Γένους Σχολή, για να αποτελέσει τη διάδοχο του περίφημου Βυζαντινού Πανεπιστημίου, του Πανδιδακτηρίου. Δικά του έργα ήταν επίσης τα νηπιαγωγεία της Προύσας και των Θεραπειών. Και το μεγάλο του έργο, τέλος, ήταν τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης (1876), που αποτέλεσαν το φάρο της ελληνικής παιδείας στη βόρεια Θράκη.

 

Home ] ΦΙΛΙΚΟΙ ]
Last modified: ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 22,  2021